Τι είναι η εργομέτρηση ; Πως μετράμε την αερόβια ικανότητα ; Αφορά μόνο αθλητές ;

Εργομέτρηση είναι η διαδικασία κατά την οποία αξιολογείται το επίπεδο της φυσικής μας κατάστασης. Ένας δείκτης αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης είναι η μέτρηση της αερόβιας ικανότητας, δηλαδή της ικανότητας του καρδιαγγειακού μας συστήματος κυρίως, να μεταφέρει και χρησιμοποιεί το οξυγόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης, γνωστή ως μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2 max).

Ο τρόπος με τον οποίο προσδιορίζεται η VO2max είναι με τη χρήση μιας βαθμιαίας αυξανόμενης έντασης δοκιμασίας σε διάδρομο, όπου αναλύεται η κατανάλωση οξυγόνου με ειδικό αναλυτή οξυγόνου. Η VO2max μπορεί να εκτιμηθεί ως χαμηλή, φυσιολογική ή υψηλή (Πίνακας 1). Η αερόβια ικανότητα μειώνεται με την πάροδο των χρόνων και την καθιστική ζωή. Η βιολογική φθορά των φυσιολογικών συστημάτων που στηρίζουν την αερόβια ικανότητα ξεκινάει στην ηλικία των 25 ετών και μειώνεται κατά 5-10% ανά δεκαετία.

 Πίνακας 1. Επίπεδο VO2max (ml/min/kg/) ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.

 Η τιμή της VO2max δεν αφορά μόνο τους αθλητές. Αποτελεί δείκτη υγείας, σημαντικό κριτήριο βιολογικής αξίας και καθρέπτη της λειτουργίας του οργανισμού κάθε ανθρώπου, ειδικά του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού συστήματος. Όσο υψηλότερη είναι η τιμή της, τόσο καλύτερη είναι η απόδοση μας στις καθημερινές υποχρεώσεις, καθώς και η ποιότητα ζωής μας. Υψηλές τιμές αερόβιας ικανότητας έχουν συσχετισθεί θετικά και με την υγεία, με μειωμένους  παράγοντες κινδύνου θνησιμότητας, όπως η υψηλή πίεση, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και η παχυσαρκία.     

Η συμβολή της συστηματικής άσκησης στη διατήρηση, αλλά και βελτίωση της αερόβιας ικανότητας είναι σημαντική. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι ασκούνται επιβραδύνουν τη μείωση της αερόβιας ικανότητας που επέρχεται από την ηλικία. Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί ότι ένας 50χρονος που ασκείται συστηματικά έχει κατά μέσο όρο την αερόβια ικανότητα που μπορεί να συγκριθεί με ενός 40χρονου που δεν ασκείται.

Για τους αθλητές και όσους ασκούνται, η  μέτρηση της VO2max βοηθάει στο σχεδιασμό της προπόνησης για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας και για τη μεγιστοποίηση της επίδοσης. Για τους υπόλοιπους, δίνει μια σημαντική πληροφορία που αφορά την κατάσταση της υγείας και μια αφορμή για ένα νέο ξεκίνημα με απλή αερόβια άσκηση και μια σημαντική βιολογική ανανέωση. Βελτιώστε την αερόβια ικανότητα σας κάνοντας απλό περπάτημα ή τρέξιμο, όχι μόνο για την επίδοση, αλλά και για την υγεία σας!

Αξιολογείστε την αερόβια σας ικανότητα, έπειτα ακολουθείστε ένα πρόγραμμα αερόβιας άσκησης 3-4 φορές την εβδομάδα, με περπάτημα ή τρέξιμο 30 λεπτών με ένταση που να προκαλεί εφίδρωση λαχάνιασμα. Επαναλάβετε τη μέτρηση μετά από 2 μήνες για να εξακριβώσετε πόσο βελτιώθηκε η αερόβια σας ικανότητα. –Σε ποιο επίπεδο είναι λοιπόν, η δική σας αερόβια ικανότητα;

Λέξεις κλειδιά:

• Μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου (VO2max).  Αξιολογεί την αερόβια ικανότητα και αντικατοπτρίζει τη μέγιστη λειτουργική κατάσταση του αναπνευστικού και καρδιαγγειακού συστήματος κατά τη διάρκεια άσκησης.
• Ταχύτητα (km/h) στην VO2max (VVO2max): Είναι η μέγιστη ταχύτητα που αντιστοιχεί στην VO2max. Αποτελεί έναν από τους πιο πρακτικούς δείκτες για το σχεδιασμό της προπόνησης του ασκούμενου.
• Θερμιδομετρία και κατανάλωση υδατανθράκων-λιπών (kcal/h): Σε κάθε στάδιο της μέτρησης μπορούμε να υπολογίσουμε τις θερμίδες που καταναλώνονται και τη σχετική κατανάλωση υδατανθράκων και λιπών, πληροφορία σημαντική για την γνώση θερμίδων που καίμε σε κάθε ένταση κατά τη διάρκεια άσκησης, αλλά και της  ποσότητας υδατανθράκων που θα πρέπει να καταναλώσει ο ασκούμενος σε προσπάθεια μεγαλύτερη της 1 ώρας (π.χ ημιμαραθώνιος και μαραθώνιος). 
   

Άννα-Μαρία Τουβρά, Εργοφυσιολόγος PhD, MSc